عنوان: چاقی و عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان مقطع ابتدایی منطقه یک شهر مشهد در سال 95
همه بندهای یک پروپوزال استاندارد: دارد
منابع فارسی: دارد
منابع لاتین: دارد
نوع فایل: Word قابل ویرایش
منبع نویسی: ونکور
تعداد صفحه: 33 صفحه
شماره: 10
بيان مسأله و اهمیت پژوهش
یکی از مشکلات مربوط به سلامتی که ارتباط تنگاتنگی با شیوه زندگی دارد، معضل چاقی است. امروز چاقی بر روی سلامت بسیاری از افراد در جوامع مختلف تاثیر سوء گذاشته است (1).
برخلاف گذشته که تصور می شد افراد چاق، افراد سالم و قویتری هستند. امروزه ثابت شده است که این افراد نه تنها قوی نیستند بلکه بیشتر بیمار شده و عمر کوتاه تری نیز دارند (2).
در واقع چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی برسد که به سلامت فرد آسیب برساند(3).
اما در مورد کودکان چاقی براساس منحنی های استاندارد نمایه توده بدنی (BMI) برای سن و جنس طبق مرجع مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها (CDC) و براساس حدود مرزی BMI صدک 95 و بیشتر به عنوان چاق تعریف شده است .
شیوع چاقی از سال 1970 تا 2000 در بین کودکان و نوجوانان آمریکا سه برابر شده است و پس از آن تا سال 2012 تقریباً تغییری نداشته است (4-8).
بقیه کشورهای توسعه یافته نیز از این افزایش پیروی کرده اند (اوگدن، 2012؛ 2014). شواهد موجود نشان می دهد که این عارضه به سرعت در جوامع در حال پیشرفت با افزایش دریافت انرژی و کاهش تحرک به ویژه در شهر نشین ها در حال افزایش است (9).
چاقی در دوران کودکی در کشورهای با درآمد بالا مانند اروپا و آمریکا 20% تا 30% شیوع بالاتری در مقایسه با کشورهای جنوبی مانند آسیا و آفریقا دارد (10-11).
در ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه که با پدیده شهر نشینی و صنعتی شدن روبروست، میزان شیوع در سالهای اخیر در کودکان بیش از حد انتظار بوده است (12).
در سال 2008، 6/14% از کودکان قبل از سن مدرسه در کشورهای با درآمد پایین چاقی داشته اند و در همان گروه سنی، ، شیوع چاقی در جمعیت کل، 4/12% بوده است (13).
نتایج مطالعه های مختلف در ایران شیوع چاقی در کودکان را بین 7 تا 16 درصد گزارش نموده اند (14).
چاقی با بیماری های مزمن متعددی در ارتباط است و سبب ایجاد معلولیت های گوناگونی مانند دیابت، فشارخون و بیماری های قلبی-عروقی می شود (15-16).
چاقی در دوران کودکی به عنوان یک عامل خطر چاقی در دوران بزرگسالی و تمام عوارض آن شناخته شده است (17).
تخمین زده می شود که حدود 80% کودکان چاق در بزرگسالی نیز چاق خواهند شد (18).
چاقی دوران کودکی و نوجوانی سبب ایجاد عوارض نامطلوب روانی مانند اختلالات خواب، کاهش اعتماد به نفس، اضطراب و افسردگی می گردد(16).
پژوهش ها نشان داده اند نوجوانان چاق دوستان کمتری نسبت به همتایان خود دارند و اوقات فراغت کمتری را با دوستان خود سپری می کنند (19)، در مطالعه ی طولی که روی 10039 نوجوان صورت گرفت نشان داده شد زنان چاقی که از دوران نوجوانی چاق بوده اند تحصیلات دانشگاهی کمتری دارند، پول کمتری خرج می کنند و احتمال ازدواج کمتری بدون توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی دارند(20).
تعریف واژه ها
تعریف نظری چاقی:
چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی برسد که به سلامت فرد آسیب برساند(3). علاوه بر آن چاقی براساس منحنی های استاندارد نمایه توده بدنی (BMI) برای سن و جنس طبق مرجع مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها (CDC) و براساس حدود مرزی BMI صدک 95 و بیشتر به عنوان چاق تعریف شده است (2).
تعریف عملی چاقی:
نمایه توده بدنی هر کودک از تقسیم وزن (کیلوگرم) بر مجذور قد (متر) حساب می شود. کودک چاق، با شاخص توده بدنی بزرگ و یا مساوی صدک 95 مشخص می شود. در صورتی که این شاخص بین صدک های 95 و 85 قرار گیرد، کودک اضافه وزن دارد.
چارچوب مفهومی/ نظری به منظور تعریف چاقی، سازمان بهداشت جهانی، (شاخص تودهی بدنی) را معرفی کرده است،که با استفاده از اندازهی وزن بـدن(کلیوگرم) تقسیم بـر مـجذور قد بدن (متر) محاسبه میشود. مقادیر هنجار برای مردان و زنان بزرگسال بـدین شرح تعریف شده است: فرد وقتی اضافه وزن دارد که او بالاتر از 25 و کمتر از 30 باشد. چاقی به زیرمجموعههای بیشتری تقسیم میشود: چاقی درجه یک ( بـین 30 تـا 35)، چـاقی درجه 2 ( بین 35 تا 40) و چاقی مفرط ( بالاتر از 40). باید در نظر داشت که بـین تـودهی عضلانی و تودهی چربی بدن، تمایزی قائل نمیشود. در نتیجه یک بدنساز عضلانی میتواند به اندازهی یک فـرد چـاق هـمقد با خودش، زیاد باشد. در نتیجه پیشگوی نامناسبی برای میزان مرگومیر است. علاوه بر آن، تـعریف در مـورد کودکان و نوجوانان نیز مشکل ایجاد میکند، زیرا آنها در سنی قرار دارند که رشد و افـزایش وزن، طبیعی است(38).
مرور متون:
اثني عشري و همکاران در سال 1394 پژوهشی با هدف شيوع چاقي و عوامل موثر بر آن در کودکان 7 تا 12 ساله شهر همدان انجام دادند. در اين مطالعه مقطعي ابتدا ليست مدارس ناحيه 1 و 2 آموزش و پرورش شهر همدان را از اداره مربوطه دريافت نموده و در هريک از مناطق، مدارس دولتي و غيردولتي را مشخص ساخته و بر اساس تعداد دانش آموزان هر مدرسه و حجم نمونه مورد نياز، تعدادي از مدارس به صورت تصادفي به تفکيک مدرسه دخترانه و پسرانه به صورت نسبتي انتخاب شدند.
سنجش هاي آنتروپومتري شامل قد و وزن بر اساس برنامه استاندارد انجام گرفت. براي تعريف چاقي از سه استاندارد بين المللي مرکز مراقبت بيماري ها، سازمان سازمان سلامت جهان و IOTF استفاده شد. ميانگين سني دانش آموزان 1.55± 9.67سال بوده است. بر اساس معيار مرکز کنترل بيماريها، سازمان بهداشت جهاني، مرجع بين المللي IOTF شيوع چاقي به ترتيب 9.7%، 15.4%، 5.7% بوده است. بر اساس مرز صدک 95 شاخص توده بدني در دانش آموزان، شيوع چاقي 4.4% مي باشد. در بين عوامل موثر بر چاقي، وزن هنگام تولد، وضعيت اقتصادي اجتماعي بالا و نيز مصرف fast food با ايجاد چاقي به طور معني داري ارتباط داشته است. با توجه به شيوع بالاي چاقي لازم است اقدانات پيشگيرانه، هر چه سريع تر در مدارس مورد توجه قرار گيرند(39).
ابزار های پژوهش :
سنجش های آنتروپومتری شامل قد و وزن براساس برنامه استاندارد انجام خواهد گرفت. وزن افراد با حداقل پوشش و بدون کفش با ترازوی دیجیتال با دقت 100 گرم اندازه گیری و ثبت خواهد گردید. همچنین قد آنها با متر نواری در وضعیت ایستاده در کنار دیوار و بدون کفش در حالیکه کتف های آنها در شرایط عادی قرار دارند با دقت 1 سانتی متر اندازه گیری می شود. سپس نمایه توده بدنی هر کودک از تقسیم وزن (کیلوگرم) بر مجذور قد (متر) حساب می شود. کودک چاق، با شاخص توده بدنی بزرگ و یا مساوی صدک 95 مشخص می شود. در صورتی که این شاخص بین صدک های 95 و 85 قرار گیرد، کودک اضافه وزن دارد. BMI کودک طبیعی، بین صدک های 5 و 85 قرار می گیرد و در صورتیکه شاخص توده بدنی کمتر از 5 باشد کودک کم وزن است (48). اطلاعات دموگرافیک دانش آموزان و نیز عوامل مرتبط با چاقی شامل وزن هنگام تولد، میانگین مدت زمان تماشای تلویزیون، میانگین میزان بازی های رایانه ای، میزان ساعت ورزش در هفته، دفعات مصرف فست فود در هفته، مدت زمان خواب شبانه، مدت زمان خواب بعد از ظهر، طول دوره استفاده از شیر مادر، میزان چاقی والدین، و وزن هنگام تولد با پرسشنامه ای که توسط مادر دانش آموز تکمیل می شود جمع آوری خواهد شد.
روش جمع آوری داده ها
مرحله گردآوری اطلاعات آغاز فرایندی است که طی آن پژوهشگر یافته های میدانی و کتابخانه ای را گرد آوری می کند و به روش استقرائی به فشرده سازی آنها از طریق طبقه بندی و سپس تجزیه و تحلیل می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد و در نهایت حکم صادر می کند و پاسخ مسئله پژوهش را به اتکای آنها می یابد (49).
به منظور دستیابی به هدف نهایی پژوهش، در این پژوهش از دو شیوه به شرح زیر جهت جمع آوری اطلاعات استفاده گردیده است:
شناسایی کتابخانه ای: در این پژوهش جهت نگارش تئوری و ادبیات پژوهش علاوه بر کتب از مقالات و پایان نامه های داخلی و خارجی نیز استفاده شده است. همچنین جهت غنی سازی ادبیات پژوهش و افزایش اعتبار آن از مجلات و سایت های اینترنتی و منابع معتبر داخلی و خارجی بهره گرفته شده است.
روش تجزیه و تحلیل داده ها :
در این پژوهش داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی4 (تهیه جدول ، نمودار ، درصد، میانگین، انحراف معیار ) و برای تحلیل اطلاعات از آمار استنباطی5 (t گروههای مستقل، همبستگی پیرسون، آزمون کای اسکویر و مدل رگرسیون لجستیک) ، با نظر استاد محترم آمار استفاده خواهد شد و نهایتا برای تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار آماری SPSS به کار می رود.
محدودیت های پژوهش و نحوه کنترل آن ها
محدوديت هاي تحت کنترل
1. سر و صدای محیط آموزش و عدم تمرکز نمونه ها می تواند بر پاسخ دهی واحدهای مورد پژوهش موثر باشد. پژوهشگر سعی می نماید با ایجاد محیطی مناسب، آرام، کلاس ویا یک اتاق پژوهش را اجرا نماید.
2. عدم داشتن زمان کافی در پاسخ گوئی به سوالات توسط نمونه ها. پژوهشگر با تنظیم دقیق وقت و دادن فرصت کافی به واحدهای پژوهش سعی میکند تا حدی این محدودیت را کنترل کند.
منابع
1. Wong.Nursing Care of infants and children. Philadelphia:Mosby co.2003
2. Jazaeri F. Recognition and treatment of obesity. Tehran:Jameae negar; 2003. [Persian].
3. Dudek SG. Nutrition essensials for nursing .5thed.Philadelphia : LWW ; 2006.
ادامه دارد ...