این نوع روایی نشان می دهد که عناصر مورد سنجش به طور ظاهری توانایی اندازه گیری مفهوم پژوهش را دارند.
به عبارتی روایی صوری بیانگر این است که سؤال ها یا گویه های آزمون تا چه حد شبیه به موضوعی است که برای اندازه گیری آن منطقی که در واقع با قضاوت متخصصان و یا خبرگان مربوط به موضوع است.
یعنی ارزیابی ذهنی پژوهشگر از وسیله و ابزار اندازه گیری. برای روایی صوری پرسشنامه، باید شکل سؤال ها، منطقی و متناسب با ویژگی های پاسخ دهندگان باشد.
2. روایی محتوی
روایی محتوا، یعنی ترسیم و تعیین خوب ابعاد و مؤلفه های مفهوم یا متغیر است.
روایی محتوا، اشاره می کند که نمونه سؤال های مورد استفاده در یک آزمون تا چه حد معرف کل جامعه سؤال ها است.
به عبارتی، روایی محتوا به این سؤال پاسخ میدهد که آیا سؤال ها یا گویههای ابزار مورد نظر، به طور منطقی و مناسب، مفهوم و متغیر مورد نظر را اندازه گیری می کند؟
یا این که اطمینان می دهد که ابزار مورد نظر به تعداد کافی پرسشهای مناسب برای اندازه گیری مفهوم (متغیر) مورد سنجش در بردارد؟
برای مثال اگر استاد یک درس خاص بخواهد در پایان ترم یک آزمون «روا» از دانشجویان به عمل آورد، آزمون وی باید دارای سؤالاتی باشد که معرف تمام مطالب تدریس شده در کلاس باشد و دانشجویان را به خوبی در آن درس ارزیابی کند.
روایی محتوا، به پژوهشگر اطمینان میدهد که ابزار مورد نظر به حد کافی توان مناسب برای اندازه گیری مفهوم مورد سنجش را در بر دارد.
هر قدر عناصر مقیاس گسترده تر و قلمرو مفهوم مورد سنجش را بیشتر در برگیرند، محتوا بیشتر خواهد بود.
به عنوان مثال برای یک آزمون پیشرفت تحصیلی باید اعتبار محتوای آن را مورد نظر قرار داد.
اعتبار محتوا یک ابزار اندازه گیری به سؤال های تشکیل دهندهٔ آن بستگی دارد.
اگر سؤال های ابزار معرف ویژگی ها و مهارت های ویژه ای باشد که پژوهشگر قصد اندازه گیری آنها را داشته باشد، این آزمون، دارای روایی محتوا است.
برای اطمینان از روایی محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سؤال های تشکیل دهنده ابزار، معرف قسمتهای محتوای انتخاب شده باشد، بنابراین روایی محتوا ویژگی ساختاری ابزار است که هم زمان با تدوین آزمون باید مورد نظر قرار گرفته شود.
روایی محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه و تعیین می شود.
نظر و قضاوت کارشناسان،صاحبنظران و خبرگان رشته مرتبط و آگاه به موضوع در این روایی باید تأمین می شود.
اگر چه بین قضاوت افراد همیشه توافق قطعی و نهایی وجود ندارد، ولی این قضاوت مهم است.