شورای پژوهش های علمی کشور تحقیق را اینطور تعریف می کند :« تحقیق عبارت است از اجرای هرگونه عملیات منظم در جهت افزایش اندوخته های علمی و فنی انسان و استفاده از این اندوخته ها برای طراحی یا ابداع روش ها و کاربرد های نوین » .
به عبارت دیگر هر تحقیق مطالعه ای هدفمند برای شناخت ویژگی های یک متغیر یا روابط دو یا چند متغیر در مجموعه مورد نظر است .
این متغیرها در غالب مسئله ای اساسی ، پرسش ها و فرضیه ها در پروپوزال مطرح می شوند و شناخت آنها از طریق مطالعه و اندازه گیری صورت می گیرد،نتایج هر تحقیق پس از اطمینان از اعتبار ابزار اندازه گیری وآزمون فرضیه ها اعلام می شود.
تحقیق به عنوان یک فرایند پژوهشی یک فعالیت منظم است.
در این فرآیند باید کنترل دقیق، واضح ونمونه گیری مناسب و صحیح که باعث توسعه ، گسترش و جامعیت تحقیق است انجام گیرد.
هر روز به طور مستقیم و غیر مستقیم با مسئله تحقیق و پژوهش کردن و ضرورت انجام آن درگیر هستیم .
برای مثال فرض کنید در حال رانندگی هستید و ناگهان ماشین شما خاموش می شود و می ایستد ، اولین مسئله ای که شاید به ذهن می رسد و با آن مواجعه می شوید ، این است که :
« چرا ماشین از حرکت ایستاد ؟» (مسئله تحقیق ) اول از همه فکر می کنید که سوخت به اتمام رسیده است ( اولین سوال و فرضیه ) به آمپر بنزین نگاه می کنید ، می بینید که سوخت موجود است(عدم تایید فرضیه اول) بعد فکر می کنید شاید برای لاستیک ماشین شما اتفاقی افتاده باشد ( سوال و فرضیه دوم) از اتومبیل خود پیاده می شوید و به سمت چرخ ماشین خود حرکت می کنید ، هر چهار چرخ را چک می کنید اما مشکلی نمی یابید(عدم تایید فرضیه دوم) ، فکر می کنید شاید برای سیستم برقی ماشین اتفاقی افتاده ( سوال و فرضیه سوم ) ،کاپوت را بالا می زنید و متوجه می شوید که برق ماشین قطع شده است (تایید فرضیه سوم پژوهش).
در مثال بالا روند ایجاد مسئله و سپس سوالات یا فرضیه ها و نحوه آزمون هر فرضیه بیان شده است.
در انجام این روند ، امر مهمی وجود دارد وآن اهمیت و ضرورت انجام پروپوزال است .
توقف ناگهانی اتومبیل در حین رانندگی می توانست خطر مهمی باشد در اینجا با اهمیت تحقیق مواجه هستیم .
چون این موضوع اهمیت داشت ،پس برای یافتن منشاء و ودلیل توقف ناگهانی در شما ایجاد انگیزه تحقیق نمود و از آنجا که ممکن بود این اتفاق در هر لحظه خطرات جدی به دنبال داشته باشد پس تلف کردن وقت جایز نبود و انجام تحقیق فوریت داشت .
پس در اینجا به موضوع ضرورت انجام تحقیق بر می خوریم. یکی از مشکلاتی که دائما از طرف دانشجویان مطرح می شود، کم اهمیت دانستن موضوع تحقیقاتشان است و همیشه با نوشتن جملاتی کوتاه و با عجله قصد دارند از این بخش تحقیق خودشان سریع تر عبور کنند .
در حالی که اهمیت و ضرورت انجام یک تحقیق دلیل اصلی و محوری برای اقدام به یک تحقیق است .
همواره دانشجویان از اساتید می پرسند که اهمیت و ضرورت تحقیق من چیست؟
این سوال به طور قطع نشان دهنده این مطلب است که دانشجوی مورد نظر ، خودش موضوع تحقیق را انتخاب نکرده و گرنه به راحتی می توانست در مورد ضرورت و اهمیت انجام تحقیق خود صحبت کند .
اما واقعا اهمیت و ضرورت یک تحقیق به چه معناست؟